Wel stil, maar niet stilgezeten

Soms lukt het niet om mijn wekelijkse blog te schrijven, dan blijft het hier stil. Dat betekent natuurlijk niet dat ik stilgezeten heb, dat zit niet in mijn aard. Sinds mijn vorige uiteenzetting over het gebruik van 'hun' als onderwerp hoor ik het steeds vaker. Waarschijnlijk omdat ik er nu nog meer op let, maar ook vanwege de aandacht die er in de media voor was. De dag nadat ik de blog schreef werd er in DWDD aandacht aan geschonken in het gesprek tussen Ronald Plasterk (behalve minister van onderwijs ook voorzitter Nederlandse Taalunie en fel tegenstander van het misbruik van 'hun') en Helen de Hoop (taalwetenschapper uit Nijmegen die het gebruik van 'hun' als onderwerp heeft onderzocht). Voor de mensen die het gemist hebben, volgt hier het fragment:

Op woensdag 10 februari woonden wij in Het Koningstheater in Den Bosch de voorstelling 'Mondo Leone: Dagboek' van Leon Giessen bij. Voorafgaand aan zijn optreden hadden wij ook nog een korte ontmoeting met hem in de kleedkamer waar hij enkele nummers akoestisch ten gehore bracht en wat leuke anekdotes vertelde. Maar het verrassendste onderdeel van de avond vond ik toch wel zijn nummer over 'Het raadsel tussen Utrecht en Den Bosch'. Ik weet niet hoe vaak ik op dat traject al in de trein heb gezeten, maar voor mij was het compleet nieuw! Ook andere mensen die ik ernaar gevraagd heb, hadden het nooit eerder opgemerkt. Misschien zijn er onder de lezers van dit blog wel mensen die het al gezien hadden? Bekijk de video en laat het me weten!

Tijdens mijn afwezigheid hier was het ook carnaval, maar daar heb ik niet veel van meegekregen. Wij waren dat weekend in Parijs waar we o.a. een prachtige tentoonstelling "Matisse & Rodin" in het Rodin Museum hebben bezocht. Het was koud in Parijs, maar met de metro kom je overal en blijf je toch redelijk warm. De laatste 2 dagen van het carnaval hebben we er in Mill wel wat van gehoord, maar hebben er niet actief aan deelgenomen.

Gisteren hebben we de vriendin van onze oudste zoon uitgezwaaid die voor onbepaalde tijd teruggaat naar haar land Nieuw Zeeland. Met een al lang verlopen Europees visum (3 maanden geldig) is dat een riskante actie, want het kan gebeuren dat ze voor een periode uit de EU geweerd wordt. Twee jaar geleden kwam ze binnen via Duitsland, maar nu zal ze vanuit Londen vertrekken omdat Nieuw Zeelanders als burgers die bij het Gemenebest horen daar bescherming zouden krijgen. Het vertrekken zal ook niet het grootste probleem opleveren, maar wel het opnieuw een visum voor Europa krijgen. In het ergste geval zal de 'ban' 3 jaar duren, maar waarschijnlijker is dat 1 jaar. Daar houden we ook rekening mee en verder hopen we dat het meevalt en dat ze eerder terug kan komen.

En dan was daar natuurlijk de afgelopen week de drukte in Den Haag. Via Twitter en de televisie heb ik geprobeerd om het zo goed mogelijk te volgen. Wat werd er veel gepraat en nog erger, veel verzwegen. Ik vond het prachtig om de debatten op tv te volgen, terwijl mijn echtgenoot via een andere televisie naar het schaatsen en andere olympische sporten keek. Vijdagavond heb ik het volgehouden tot kwart over 1, toen heb ik de moed opgegeven en ben naar bed gegaan met (voor mezelf) de zekerheid dat het kabinet die nacht nog zou vallen. Het eerste wat ik gisterochtend dan ook deed, was de tv aanzetten waar ik inderdaad het nieuws direct hoorde. Volgens mij is er wel veel duidelijk geworden tijdens alle debatten, ook al heerste er vaagheid alom. Een grote pluim voor Femke Halsema (misschien moet ik voortaan toch GL gaan stemmen) die als een van de weinigen haar betogen goed opbouwde en te allen tijde haar taalgebruik onder controle had. Beheerst en fatsoenlijk zei ze precies wat ze bedoelde en liet ze blijken dat ze het hele debat uitstekend had voorbereid. Ook voor Wouter Bos had ik bewondering, om zo rustig te blijven als je vaak zo onterecht wordt aangevallen. Hij is eigenlijk niet van 'mijn' partij en in de gemeente Mill kán ik niet eens op de PvdA stemmen (die partij hebben we hier niet), maar dat vind ik op dit moment heel erg jammer. Met het oog op een volgend kabinet kan de PvdA wel wat extra stemmen gebruiken, gelukkig zag ik in de laatste peilingen dat meer mensen dat vinden (www.peil.nl).

Deze week op Station Mill: Museum Jan Cunen Oss

HUN

Atilla de Hun

Tot mijn grote schrik hoorde ik deze week het volgende nieuws op TV: "Het gebruik van 'hun' als onderwerp van een zin is niet meer uit te roeien. Hoewel het volgens de regels van de Algemene Nederlandse Spraakkunst echt fout is, is het steeds vaker te horen. 'Hun hebben' is een blijvertje."
Toch hoop ik dat het gewoon officieel fout blijft, ook al is het dan in de spreektaal alom aanwezig. Nu al hoor je het 'hun hebben' ook op de televisie en ik ken zelfs mensen uit het onderwijs die het bezigen. Om te gruwen dus, want als de juf zulke fouten al niet meer herkent, wie dan wel?

Een paar jaar geleden hadden we dezelfde discussie over 'kan je', toen nog geen officieel Nederlands maar wel al algemeen gebruikt. Op de vraag welke werkwoordsvorm correct is, zegt de Nederlandse Taalunie nu: Beide vormen zijn mogelijk. Je/jij kunt, je/jij wilt en je/jij zult zijn de gewone vormen. Je/jij kan, je/jij wil en je/jij zal zijn informeler.
Volgens de Nederlandse Taalunie is er trouwens wel verschil tussen 'je kunt' en 'je kan'. Dat kan je niet maken. (= 'men kan dat niet maken', gericht tot niemand in het bijzonder) en Dat kun je niet maken. (directer gericht tot een jij)
Dat geldt ook voor 'je zult' en 'je zal'. Je zal dit zelf moeten opknappen. (= 'Stel je toch eens voor dat je dat zelf zou moeten opknappen') en Je zult dit zelf moeten opknappen. (= 'Het is je eigen schuld, je moet het nu maar zelf opknappen').
Maar je moet er toch niet aan denken dat we over een paar jaar geen verschil meer maken tussen 'ik lig' en 'ik leg'. Er zijn al hele bevolkingsgroepen die zeggen 'ik ga een tijdje op bed leggen' als ze even willen gaan rusten. Het is gewoon fout en mooi is anders.
Onze zuiderburen, die doorgaans zorgvuldiger met onze taal omgaan, gebruiken de vorm 'je kan' overigens niet, ook niet informeel.

Terug naar 'hun'! Het Genootschap Onze Taal wijst het gebruik van 'hun' als onderwerp sterk af. Gelukkig. Zij schrijft op de website: "Hun als onderwerp wordt nog algemeen afgekeurd. Een zin als 'Hun hebben er helemaal geen verstand van' wekt zelfs bij velen sterke gevoelens van afschuw op, niet alleen in de schrijftaal, maar zelfs in de spreektaal. Het is daarom het best het gebruik van hun als onderwerp te vermijden; gebruik zij of ze.

Als het aan de vier taalwetenschappers uit Nijmegen ligt die zaterdag 6 februari op de Taalkunde-in-Nederland-dag een betoog hielden over 'hun' en 'zij', moet 'hun hebben' zeker kunnen. Hebben 'hun' nou gelijk? Of is 'hun' een onderwerp waar we ons niet zo druk over moeten maken? Ik hoop in ieder geval dat de 'domme' fout geen algemeen aanvaarde regel wordt en dat we gewoon weer terug moeten naar 'zij' hebben. Als we alles wat verkeerd gebruikt wordt vast moeten gaan leggen als nieuwe taalregels dan blijft er van het Nederlands niet veel (moois) over.

Deze week op Station Mill: Wat valt er te kiezen?